Το μοντέλο EFQM – Μέρος 2

Στο πρώτο μέρος της περιγραφής του μοντέλου έγινε αναφορά στην ιστορία του και στις εισαγωγικές έννοιες της οικοσυστημικής σκέψης και των μεγάλων τάσεων. Το δεύτερο μέρος συνεχίζεται με την περιγραφή της δομής και ονοματολογίας του μοντέλου EFQM.

Επίκεντρο του μοντέλου EFQM

Στο κέντρο βρίσκεται ο οργανισμός που αποτελεί ένα οργανωμένο σύστημα. Το μοντέλο ορίζει ότι «ένας οργανισμός δεν είναι γραμμικός, μηχανιστικός και προβλέψιμος, αλλά ένα σύνθετο προσαρμοστικό σύστημα, αποτελούμενο από αλληλεξαρτώμενους ανθρώπους που ζούνε σε ένα δυναμικό περιβάλλον».

Κάθε οργανισμός που εφαρμόζει το μοντέλο απαιτείται να:

Κατανοεί ότι είναι μέρος ενός σύνθετου οικοσυστήματος και ότι είναι προς το συμφέρον του να μάθει από όλους τους «παίκτες» εντός αυτού και να αναπτυχθεί
Αποδέχεται την ευκαιρία να δρα ως ηγέτης στη σφαίρα επιρροής του και να καταδεικνύει μέσα από το παράδειγμά του τι μπορεί να επιτευχθεί προς όφελος όλων
Κατανοεί ότι συμβαίνουν συνεχείς αλλαγές και πρέπει να είναι προετοιμασμένος να τις αντιμετωπίσει

Πυλώνες του μοντέλου EFQM

Το πρώτο επίπεδο της δομής του μοντέλου EFQM αποτελείται από τρεις πυλώνες, οι οποίοι απαντάνε σε απλά αλλά πολύ ισχυρά ερωτήματα.

Κατεύθυνση

O πυλώνας αυτός περιλαμβάνει τους τρόπους με τους οποίους ο οργανισμός αποφασίζει πια κατεύθυνση επιθυμεί να ακολουθήσει και τις απαντήσεις στις ερωτήσεις του γιατί: Γιατί υπάρχει ο οργανισμός; Γιατί αυτόν το Σκοπό; Γιατί η συγκεκριμένη Στρατηγική;

Υλοποίηση

Αυτός είναι ο πυλώνας όπου ο οργανισμός μετατρέπει τις προθέσεις σε δράσεις και περιλαμβάνει τις απαντήσεις στα ερωτήματα του πώς: Πώς κάνεις τα πράγματα που κάνεις; Πώς επιτυγχάνεις το Σκοπό και τη Στρατηγική σου;

Αποτελέσματα

Σε αυτό τον πυλώνα περιλαμβάνονται τα αποτελέσματα του οργανισμού και οι απαντήσεις στις ερωτήσεις που περιλαμβάνουν το τι: Τι πετυχαίνεις; Τι σκοπεύεις να πετύχεις αύριο;

*Εικόνα 1: Το πρώτο επίπεδο της δομής του μοντέλου EFQM*

Αναφέρθηκε στο πρώτο μέρος ότι τα διαφορετικά στοιχεία του κάθε οργανισμού συνδέονται μεταξύ τους και τίποτα δεν λειτουργεί μεμονωμένα. Παρόμοια και τα διαφορετικά συστατικά του μοντέλου συνδέονται μεταξύ τους.

Για παράδειγμα, ξεκινώντας από τον πυλώνα Κατεύθυνση, ένας οργανισμός καλείται να εντοπίσει και να κατανοήσει τις ανάγκες των ενδιαφερόμενων.

Στη συνέχεια στον πυλώνα Εκτέλεση, ο οργανισμός καλείται να περιγράψει πώς δεσμεύει τα ενδιαφερόμενα μέρη του. Ενθαρρύνεται επίσης να σκεφτεί πώς δημιουργεί αξία για αυτά.

Τέλος, στον πυλώνα Αποτελέσματα, ο οργανισμός ενθαρρύνεται να μετρήσει τις αντιλήψεις των ενδιαφερόμενων για αυτόν και να χρησιμοποιήσει αυτές τις μετρήσεις για να κατανοήσει πόσο καλά ικανοποιεί τις ανάγκες τους.

Κριτήρια του μοντέλου EFQM

Το δεύτερο επίπεδο της δομής του μοντέλου αποτελείται από τα κριτήρια, τα οποία συνδέονται με τους πυλώνες.

Με τον πυλώνα Κατεύθυνση συνδέονται τα παρακάτω κριτήρια που δίνουν απάντηση στα ερωτήματα που περιέχουν το γιατί.

Κριτήριο 1: Σκοπός, Όραμα & Στρατηγική

Ο Σκοπός του οργανισμού εξηγεί γιατί το έργο του είναι σημαντικό και ορίζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να εμπνέει τους ενδιαφερόμενους. Το Όραμα είναι φιλόδοξο και περιγράφει αυτό που προσπαθεί να πετύχει ο οργανισμός μακροπρόθεσμα. Η Στρατηγική περιγράφει με λεπτομέρεια τα πλάνα με τα οποία θα εκπληρωθεί ο Σκοπός και θα προσεγγισθεί το Όραμα.

Κριτήριο 2: Οργανωσιακή Κουλτούρα & Ηγεσία

Η ηγεσία συνδέεται με τον οργανισμό στο σύνολό του και όχι με την παραδοσιακή έννοια της ομάδας που ασκεί ανώτατη διοίκηση. Το μοντέλο ορίζει την ηγεσία ως τη δραστηριότητα που είναι εμφανής σε όλα τα επίπεδα του οργανισμού, η οποία δημιουργεί συμπεριφορές και διαμορφώνει αξίες που αποτελούν πρότυπο και εμπνέουν όλους τους ενδιαφερόμενους.

*Εικόνα 2: Τα κριτήρια που συνδέονται με τον πυλώνα Κατεύθυνση*

Με τον πυλώνα Υλοποίηση συνδέονται τα παρακάτω κριτήρια που δίνουν απάντηση στα ερωτήματα που περιέχουν το πώς.

Κριτήριο 3: Συμμετοχή των ενδιαφερόμενων

Ο οργανισμός καλείται να κατανοήσει και να δεσμεύσει, με την εμπλοκή τους στις δραστηριότητες του, όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Αυτό επιτυγχάνεται με συνεχής και ουσιαστική συνεργασία μαζί τους.

Κριτήριο 4: Δημιουργία βιώσιμης αξίας

Ο Σκοπός, με τη βοήθεια της Στρατηγικής, ορίζει για ποιους θα πρέπει ο οργανισμός να δημιουργεί αξία και να τη διατηρεί ώστε να επιτυγχάνεται μακροπρόθεσμα η βιωσιμότητά του. Παράλληλα ο οργανισμός πρέπει να κατανοεί ότι οι ανάγκες των ενδιαφερόμενων μεταβάλλονται με το χρόνο, οπότε είναι σημαντικό να βελτιώνονται οι λύσεις που τους παρέχει.

Κριτήριο 5: Βελτίωση απόδοσης & προώθηση μετασχηματισμού

Ένας οργανισμός οφείλει να διαχειρίζεται με επιτυχία την καθημερινή λειτουργία των διεργασιών του. Παράλληλα συμβαίνουν συνεχείς αλλαγές, οπότε ο οργανισμός οφείλει να τις παρακολουθεί και να αλλάζει ο ίδιος, με στόχο τη διατήρηση της επιτυχίας του.

*Εικόνα 3: Τα κριτήρια που συνδέονται με τον πυλώνα Υλοποίηση*

Με τον πυλώνα Αποτελέσματα συνδέονται τα παρακάτω κριτήρια που δίνουν απάντηση στα ερωτήματα που περιέχουν το τι.

Κριτήριο 6: Αντιλήψεις των ενδιαφερόμενων

Περιλαμβάνει τα αποτελέσματα του πόσο καλά ο οργανισμός ικανοποιεί τις ανάγκες και προσδοκίες των ενδιαφερόμενων. Αυτά τα αποτελέσματα χρησιμοποιούνται τόσο για πληροφόρηση όσο και για επαναξιολόγηση της Στρατηγικής.

Κριτήριο 7: Στρατηγική & Επιχειρησιακή Απόδοση

Το τελευταίο κριτήριο περιλαμβάνει στρατηγικούς και επιχειρησιακούς δείκτες απόδοσης, τα αποτελέσματα και τις προβλέψεις που δείχνουν πόσο καλά επιτυγχάνει ο οργανισμός του στρατηγικούς του στόχους.

*Εικόνα 4: Τα κριτήρια που συνδέονται με τον πυλώνα Αποτελέσματα*

Τα μέρη κριτηρίων του μοντέλου EFQM

Αποτελούν μία εις βάθος ανάλυση των κριτηρίων του μοντέλου. Ο αριθμός των μερών κάθε κριτήριο κυμαίνεται μεταξύ 4 και 5 ενώ υπάρχουν συνολικά 28 μέρη κριτηρίου. Η εξαίρεση είναι το κριτήριο 7, το οποίο δεν περιλαμβάνει μέρη κριτηρίου και δίνει προτάσεις στρατηγικής και επιχειρησιακής απόδοσης που μπορεί να θέλει να χρησιμοποιήσει ένας οργανισμός.

Το παρών άρθρο αντλεί πληροφορίες από τα εγχειρίδια και τον ιστότοπο του EFQM. Η περιγραφή του μοντέλου EFQM θα ολοκληρωθεί σε επόμενο άρθρο.