Το μοντέλο EFQM – Μέρος 1

Το EFQM (Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Διαχείρισης Ποιότητας) είναι ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα που δημιουργήθηκε το 1989, την περίοδο όπου η μεγαλύτερη απειλή ανταγωνισμού για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις προερχόταν από την Ιαπωνία.

Μία από τις πρώτες ενέργειες του EFQM μετά τη δημιουργία του ήταν η σύσταση μιας ομάδας ειδικών από τη βιομηχανία και τον ακαδημαϊκό χώρο. Ο ρόλος της ομάδας ήταν να αναπτύξει ένα πλαίσιο που θα μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιονδήποτε οργανισμό, ανεξαρτήτως μεγέθους ή τομέα, και θα συνιστά σημείο αναφοράς καλής πρακτικής. Το αποτέλεσμα ήταν το μοντέλο EFQM.

Οι ορισμοί/ αναφορές στο μοντέλο, όπως είναι καταγεγραμμένοι στα εγχειρίδια του ιδρύματος:

• Ένα παγκόσμια αναγνωρισμένο πλαίσιο που υποστηρίζει οργανισμούς στη διαχείριση αλλαγών και τη βελτίωση της απόδοσης
• Το μοντέλο EFQM παρέχει ένα σχεδιάγραμμα στους οργανισμούς εντός και πέραν της Ευρώπης για να τους βοηθήσει να αναπτύξουν ένα μοντέλο βελτίωσης και καινοτομίας

Η ιστορία του μοντέλου

Την 15 Σεπτεμβρίου 1988, 14 ευρωπαίοι επιχειρηματίες συναντήθηκαν με τον Ζακ Ντελόρ (πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκείνη την περίοδο). Μαζί υπέγραψαν μια «επιστολή προθέσεων» για να σχηματίσουν έναν οργανισμό αφιερωμένο στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

Το EFQM ιδρύθηκε ένα χρόνο αργότερα, όταν άλλοι 53 οργανισμοί προσχώρησαν στις αρχικές 14 ευρωπαϊκές εταιρείες για να δηλώσουν τη δέσμευσή τους να επιτύχουν την αποστολή και το όραμα του EFQM για τη δημιουργία μιας πιο ανταγωνιστικής Ευρώπης.

Η πρώτη έκδοση του μοντέλου δημιουργήθηκε το 1991 και για να ενθαρρυνθούν οι οργανισμοί στη χρήση του, καθιερώθηκε ένας ετήσιος διαγωνισμός το 1992 για την αναγνώριση των επιτευγμάτων όσων το χρησιμοποιούν. Το Μοντέλο EFQM έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου, για να διατηρείται σχετικό και να αντικατοπτρίζει τις αλλαγές στην παγκόσμια αγορά. Η παρούσα έκδοση του μοντέλου υλοποιήθηκε το 2019 και έχει ισχύ έως σήμερα.

Βασικές αρχές του μοντέλου

Tο περιεχόμενο του μοντέλου έχει μεταβληθεί με την εξέλιξή του, αλλά οι βασικές του αρχές παρέμειναν σταθερές. Το μοντέλο EFQM συνεχίζει να τονίζει τη σημασία των παρακάτω αρχών:

• Ο οργανισμός καλείται να εντοπίσει και να κατανοήσει τις ανάγκες των ενδιαφερόμενων και να τις λαμβάνει υπόψιν
• Τα διαφορετικά στοιχεία του κάθε οργανισμού συνδέονται μεταξύ τους και τίποτα δεν λειτουργεί μεμονωμένα
• Δεν υπάρχουν ούτε δύο οργανισμοί που να λειτουργούν παρόμοια και κάθε οργανισμός οφείλει να κατανοήσει την πολυπλοκότητα του

Οικοσυστημική Σκέψη

Το μοντέλο προτείνει ανεπιφύλακτα στην ηγεσία κάθε οργανισμού να εμβαθύνουν οι ίδιοι και οι συνεργάτες τους στην κατανόηση της θέσης του οργανισμού μέσα στο οικοσύστημα, στο ευρύτερο δηλαδή περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί ο οργανισμός.

Για την καλύτερη εφαρμογή της σκέψης του περιβάλλοντος ενός οργανισμού ως ένα οικοσύστημα, το μοντέλο παρουσιάζει το Χάρτη Οικοσυστήματος ενός οργανισμού, όπου περιλαμβάνει:

• Στο κέντρο τον οργανισμό
• Που περιβάλλεται από τα ενδιαφερόμενα μέρη (πελάτες, μέτοχοι, εργαζόμενοι, συνεργάτες & προμηθευτές, κρατικές υπηρεσίες και κοινωνία)
• Αυτά τα δύο βρίσκονται μέσα στην αγορά (αρένα)
• Και όλα αυτά μαζί περιβάλλονται από το παγκόσμιο περιβάλλον που επικρατούν αστάθεια, αβεβαιότητα, πολυπλοκότητα και ασάφεια

Μεγάλες τάσεις – Megatrends

Μέσα σε αυτόν το συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο εμφανίζονται με μία αυξημένη συχνότητα οι μεγάλες τάσεις! Οι μεγάλες τάσεις είναι μακροπρόθεσμες και έχουν μη αναστρέψιμες συνέπειες.

Αυτές οι αλλαγές μπορεί να προέρχονται από τεχνολογικές διαταραχές ή νέα επιχειρηματικά μοντέλα, αλλά μπορεί επίσης να εμφανίζονται ως αποτέλεσμα γεωπολιτικών ζητημάτων ή κλιματικής αλλαγής.

Το EFQM εντόπισε εννέα παγκόσμιες μεγάλες τάσεις, τις οποίες και εξέτασε κατά την ανάπτυξη αυτής της πιο πρόσφατης έκδοσης του Μοντέλου. Αυτές οι εννέα μεγάλες τάσεις δεν πρέπει να θεωρηθούν ως η οριστική λίστα.

Από τη φύση τους, οι μεγάλες τάσεις θα αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, η λίστα με τις εννέα μεγάλες τάσεις του EFQM αντιπροσωπεύει τα πιο συχνά συζητούμενα θέματα στον κόσμο των επιχειρήσεων:

1. Η διαχείριση της δημογραφικής ποικιλομορφίας: ταυτότητα φύλου, εθνότητα, μεταγενέστερη συνταξιοδότηση, διαφορετικές γενιές.
2. Τα συστήματα εργασίας και οι δομές οργανισμών: η ανάγκη για περιβάλλον εργασίας που να εκφράζει τον εργαζόμενο, να προσφέρει πάθος και σκοπό.
3. Η εντεινόμενη ζήτηση για νέες δεξιότητες που είναι αποτέλεσμα της αυτοματοποίησης και των νέων απαιτήσεων.
4. Η ψηφιακή επανάσταση μεταβάλει συμπεριφορές και προσδοκίες, αλλά και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την παροχή νέων υπηρεσιών και εμπειριών.
5. Η οικονομία διαμοιρασμού ή συνεργατική οικονομία.
6. Η ανεπάρκεια πόρων.
7. Η συνεχώς αυξανόμενη δημιουργία κανονισμών και μεταρρυθμίσεων.
8. Η γεωπολιτική αβεβαιότητα & τοπικοποίηση οικονομίας. Η πολιτική αστάθεια και ο προστατευτισμός οδηγούν τους καταναλωτές να υποστηρίζουν περισσότερο τις τοπικές οικονομίες.
9. Οι αυξανόμενες περιβαλλοντικές κρίσεις.

Το παρών άρθρο αντλεί πληροφορίες από τα εγχειρίδια και τον ιστότοπο του EFQM. Η περιγραφή του μοντέλου EFQM θα συνεχισθεί σε επόμενο άρθρο.